Pada
suatu waktu, isi mada ulala da cara muloi mangarang dompak SD niba
najolo, ato “pada suatu hari” ninna dei awalna tile. Mandailing na
mungkin ‘di sada hatia’ adong ma sada rumah tangga ni partani di luok
parkobun-kobunan i kampung Sirambas. Rumah tangga na adong ayahna,
umakna, dot sada anakna alaklai na ilehen ni alai goarna si Sampuraga.
Harani parkancitan ni hangoluan na tarlobi, ayahnai mamutuskon na kehe
ma mangaranto tu siborang laut na bolak, anta sanga tu nagori jia lalu
maluana. Ngana adong bei habar ni ayah nai—sanga bayo aha pe i—sampe
mardengket-dengket doma carito mengenai alai on.
Jiamada,
tinggalma si Sampuraga dot umaknia di sopo-sopo ni alai di kobun-kobun
na di topi ni arangan i. Sapoken, dua poken, sabulan, dua bulan sampe
martaon-taon honokna, ayah ni si Sampuraga ngana juo mulak tu kampong ni
alai i be. Umak nia doma manggontionna manjalahi panganon ni alai
nadua. Sampuraga on tarmasuk anak na bisuk don, i sompatkon ia doi
mangalobong soban satiop ari sada dua lobong soni so adong obanon nia
dot umak nia tiop ari. Saotik baen paobus api nalai, deba i gadis so
adong panabusi ni sira ji umak nia. Songoni ma torus inda marnaputus
soban ni alai, sampe adong dei bugang di botohon nia, ungada sili kapak
panggotap ni soban i, tasik tu tangan i. Tapi totop do i pikiranna hum
suada panolong ale di umak, ninna ibagasan rohana targan so mambuat
jegang eme sanga hasang di hauma na.
Dung maranjak godang ma si
Sampuraga, ibo ma roa nia mangaligi umak nia na manggosgoskon ripuk I
mangomo tiop ari pagodang ia. Marpikir ia get ke mandaram tu nagori di
luar luat Sirambas. Jiana di haropanna nangkan na mulak ma imana dung
marhasil tu kampong nangkan pasonang umak nia. Angan-angan nia manjadi
halak nakayo ma ia saulakon. Dung songoni boti marhajat ma ia ke tu
doli, adong ma na mangajak ia manolongi marboniaga. Manolongi halak na
kayo maia parjolona marjagal panganon haporluan ni dapur ni alak di
kotaan. Bege ia muse carito ni induk somang nia i bahasona ia pe halak
na markancit do najolo, sannari bolas ma idokon ia ma sada halak na kayo
na disi.
Idokon si Sampuraga ma maksud nia i tu umak nia.
Parjolo dung dibegena, hurang setuju do umak nia harana inda dong
nangkanna dongan nia di kobun ni alai napunjung i. Tai torus-torusan na i
sajo doma dokonon ni si Sampuraga, pangabisanna mangolo doma umak nia
bope na borat palua anak sangkibung on manjalahi hangoluanna sabatang tu
luat ni alakan. Dung i parsiapkon bohal sacukupna, i pataru umak si
Sampuraga maia tu luok nangkan parsuoan ni alak na mangajak ia i, rap ma
alai nangkan mardalan manombo, marpadati atope manaek motor na marmiyak
koje dope tu kota. “ Sampuraga, dung marhasil ko tongkinnai manjadi
halak na kayo songon angan-anganmi, ulang ko lupa di umak dot kampong
Sirambas tie amang”, ning umak si Sampuraga renge robak iluna manetek
sada madabu dua. Inganan marsarak on ima di topi ni jambatan Aek Godang
na sihit di toru get dais doma tu Aek Batang Gadis i. Madung mardalan ma
alai jolo ngun Sirambas so tolap tusi, disi juo ma i painte parinduk
somangon ni si Sampuraga i.
Dung mangido isin, marangkatma si
Sampuraga dohot na maroban na giot mangalehen karejo i di sia di kota
doli. Mur maonok mur madao ma lain a mardalan i, na torus mandadah mei
umak nia, sampe nga tarida be di pandao panjatukan ni simanyolong.
Saonok di pardalanan i na marpupu mei laho, manaek padati atope manaek
motor jaman najolo. Sompat dontong hampir sabulan so tolap kalai tu
tujuan. Loja do naget manpotkon ngolu-ngolu di pandaraman maso i, inda
pe ale manombo ninna saro najolo nabahatan dei gangguan di dalan.
Makasudna adong do ra panyamun na get manangko parbohalan niba di tujuan
an. Marrosoki halak si Sampuraga dot calon induk somang nia i, inda
dong na mangua sampe lalu alai, sulang sae suada mara.
Pondok
caritona, sampe ma halai tu kota, muloi ma nakarejo songon jia na
isinta-sinta si Sampuraga marangkat maninggalkon hutana. Amabaen na
madung biaso do antong si Sampuraga karejo karas, inda pola bahat
marsakna na karejo i. Ecekna ale anggo hum na marjagal barang-barang
dapur do songon danon, jegang, danon, eme, sira, gulo atope ombu-ombu
sasingkopna, ngada jabat na tarambat naso malo ia. Sotik maia benna so
ungada i ia jabat marsikola, hurang ibana hipas din a maretong tabusan
ni alak. I pe tehe ngana sajia honok jabat marsiajar ia tu induk somang
nia i, na muli-muli malo do ia. Bulan dapot bulan sampe martaon-taon
lidang do antong si Sampuraga na manolongi halak na kayo on. Boti
tambana na jeges i di pangalaho ni ibana, inda antong na parabur ia. Na
itabun pokakkon nia do upa nia saonok manolongi i. Sahinggo tibo ma di
angan-angan na giot marboniaga sandiri. Madung dijalahi ia do nganan
sanga ijia na pade, tai ulang gari mangkaru tu usaho ni induk somang nia
on.
Anta sadia honok so tardokon ia maksud nia on, tai di
pikiran ni ibana kon didokon juo ma on. Borat do memang diraso induk
somang nia on, tai di bagas rohana inda bias juo saonokna si Sampuraga
rap dot ia. Madung godang dot dewasa na mahir ma ia Sampuraga mangalaoon
ngolu-ngolu nia sandiri. Harana madung lancer do ia tong marboniaga,
boti na ringgas dot amot do ia dina manjalahi untung ni jagal, bulus
manjadi do usaho nia i. Honok-honok manjadi halak na kayo ma si
Sampuraga di kampong Kobun Pisang tano Doli i. Na maranak buah na bahat
doma ia mandalankon usaho i. Ben na madung marepeng do antong pandangon
ni alak ia, bulus martarimo do lamaran nia manjalahi adaboru dongan
mangolu di luat Kobun Pisang i. Marbagas ma ia dot toke ni gule-guleon
na godang usahona juo disi. Anak boru na jogi, tai tarmanja ambaen na
kayo i ayah nia. Inda na bias ia mardahan mamasu benna alak i sajo do
mangkarejohon na saonok di bagas ni alai.
Dao di kampong
Sirambas, tarbonggal juo ma di umak nia madung manjadi halak na kayo dot
madung marbagas si Sampuraga. Marsyukur ma umak nia tu Na Sada I, jop
dot humarahos cahayo di mukona ambaen riang ni rohana. Muloi sian i, ma
jot-jot ma umak si Sampuraga ke tu Jambatan Aek Godang, marharopan
marsuo dina mulak sian ranto si Sampuraga mangaligi umak dot huta nia di
Sirambas.
Madung mun ma jeges usaho, oni anta madung sajia
onok ia dung marbagas, por ma rohana giot mangaligi huta hasorangan na. I
parsiapkon ma bohal obanon, sa nataroban kareta nia, itamba dot kareta
ni pangawal nia. Kareta na godang saro jolo, ninna anta na buatan
Anggoris dope i. Anggo najolo margonti sori lao, marpadati, marmotor
sabulan so lalu tu doli ngun Sirambas, sannari dot kerta laos mulak
tarsapoken maia Si Sampuraga, adaboruna dot rombongan nai di dalan. Dung
tolap, nabulus gaor do Sirambas masuk kareta tusi, naso ungada
sasapanjang ni tano. Tarbonggal ma sangkidop bahasona na ro on si
Sampuraga, songoni juo tu umak nia.
Kehe ma umak nia tu tano
lapang na i lambung ni rura na menek di Sirambas i, songon ne get
manyambut anak nia on. Na dompak marmasak-masak dot markaroan
marmangan-mangan do rupa alai disi, dot alak kampung i. Dung i
pamanat-manat umak nia, mun ma yakin ma umak nia bahasona si Sampuraga
naro on, harana adong tias na ona kapak di botohon nai, donok tu
pargolangan tangan nai. Tias najolo dompak has marsoban ia dot umak nia
di kobun ni alai na punjung di dolok ni Sirambas i.
“Sampuraga
anakku, aso do sai honok ko na kehe mangaranto i amang, so adong pe
sotik hobar mu sanga na songon jia ho di kotaan” ning umak nia laos giot
mangaluk si Sampuraga. Adope na mambaca, aha do ale na tarjadi dung i? I
urpiskon ia gogo doma tangan ni umak nia na mangaluki ia i sampe
madabu doma umak nia. “Ina-ina naso mangirput, mangaku-ngaku umak ku
ho”, ning si Sampuraga kasar doma. Marpurak-purak ma Si Sampuraga inda
manandai umak nia, harani maila mangida umak nia madung tobang, markerut
dohot pakeanna na mangkasibak. “ Anakboru na tobang on umak mu”,
marsapa adaboru ni si Sampuraga i. “Inda, si pangido-ido dei, na
marpurak-purak mangaku umakku dei”, ning si Sampuraga sombong doma boti.
Mambege hobar ni anak nia I, humuruk ma roa ni umak nia sampe
giot gara doma di bagasan ni indorana. Madung i pabile anak di jolo alak
nabahat, get mapultak doma ilala umak nia ben putungna. Inda isangko ia
anak nia on nangkan na durako tusia. “ O Tuhanku, anggo na peto do on
anakku, u sumpahi ma ia mosok dison, inda huisinkon aek ni susungku na i
inum nia i najolo”, ning mak si Sampuraga mangangkat tangan songon na
mandoah manggora si Sampuraga silupaina. Inda sajia honok ro ma lalo dot
angin na mangutur Sirambas i, i tamba lusutma tano parmasakan ni alai
i, kaluar aek na milas ngun toru tano i, songon na mamolgang mosok kalai
na markaroan i, songon jia doah ni umak nia i. Dung so lalo i, dot tano
na lusut tarsongon tobat na menek, mago alak nai i incop tano i, tapi
bokas-bokas parmasakan nai tarida ma deba martinggalan di si, aek nai
madung maruba manjadi simulmulan ni aek milas sampe sannari. Idokon
kalak ma parpudion Aek Milas Sampuraga Sirambas.
Jiabole halak
na mamasa, posen na mararga don jita. Anggo anak do iba, ulang cubo-cubo
mangalupaon jasa ni simatobang, tarlobi tu umak na madung mangkandung
dot pagodang-godang iba. Mur masantak tarlaknat ale pala sampe durako.
Durako tu simatobang masuk mon sada dosa na godang nangkan nai tarimo ni
anak balosanna saulakon di narako, songoni ima ning guru i i Purba.
Purba, pas i julu ni jambatan Aek Godang i parsarakan ni si Sampuraga
dot umak nia najolo, inganan sikola parsipodaan ni alak na mangaji
sannari.
No comments:
Post a Comment